{
    "title": "Protein",
    "image": "https://www.protein.gen.tr/images/protein.jpg",
    "date": "20.01.2024 07:56:44",
    "author": "Emrah Bulut",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Protein,</b> içerisinde amino asit barındıran, vücudumuz ve vücudumuzda bulunan bütün hücrelerin düzgün işlemesi için gerekli olan büyük molekül yapılarıdır. Vücudumuzda bulunmakta olan hücre, doku, organlar gibi bütün yapı taşları protein olmadan olamaz. Kasların yapısında, ciltte, iskelet sisteminde ve vücudun diğer bölgelerinde önemli ölçüde protein bulunur. Protein, vücudun ağırlık olarak yaklaşık %20'lik bir bölümünü oluşturur. Bu anlamda vücudumuzda sudan sonra daha çok bulunan bileşen protein maddesidir. Enzim maddeleri, hormonlar ve antikorlar hepsi birer protein maddesidir. Protein aynı zamanda nörotransmitter yani sinir sistemi boyunca kimyasal bilgi taşıyıcı şekilde görev yaparlarken kandaki oksijenin taşınmasını da sağlamaktadır.</div><div><br></div><div><b>Protein işlevi</b></div><div><br></div><div><b>Protein,</b> kritik fizikler işlevleri yerine getirmektedir. Protein maddeleri vücutta öncelikle dokuların oluşturulmasında, bu dokuların varlığını sürdürmesinde ve tamir edilmesi amacıyla kullanılır. Eğer vücudun ihtiyacı olan orandan daha fazla oranda protein alınırsa, fazla olan bu proteinler acil durumlarda kullanılmak üzere enerjiye çevrilir veya yağ olarak vücutta depo edilir. Protein maddelerinden elde edilen enerji sadece diğer enerji kaynakları tükendiğinde veya kullanılamaz halde geldiği vakit kullanılabilir.</div><div><br></div><div><b>Protein Yapısı</b></div><br> Protein maddeleri küçük ünitelerden oluşur. Bu üniteler protein yapı taşları olan amino asitler olmaktadır. Günümüzde yaygın bilinmekte olan yaklaşık olarak yirmi çeşit amino asit bulunur. Protein maddeleri bu aminoasitlerin limitsiz kombinasyonlar halinde birleşmeleriyle oluşurlar. Birçok protein maddesi yüzlerce aminoasidin zincirler halinde birleşmesiyle oluşur ve büyük bir molekül haline gelir.</div><div><br></div><div><b>Protein Çeşitleri</b></div><br> Proteinler 3 çeşittir bunlar;<br></div><ul><li>Basit Protein</li><li>Bileşik Protein</li><li>Türev Protein</li></ul><div><b>Basit Protein</b></div><div><br></div><div><b>Globüler protein:</b> Albüminler, globülinler, globinler, glutelinler, prolaminler, protaminler, histonlar, keratin, elastin, fibrinojen, miyozin.</div><div><br></div><div><b>Bileşik Protein</b></div><div><br></div><div><b>Glikoprotein:</b> Kolajen, proteoglikanlar, lipoproteinler, kazein, nükleoproteinler, metalloprotei protein, ferritin protein, transferrin protein, seruloplazmin protein, kromoproteinler, hemoglobin, miyoglobin, sitokromlar, peroksidaz.</div><div><br></div><div><b>Türev Protein</b></div><div><br></div><div><b>Primer türev protein:</b> Protean, metaprotein, koagule proteinler.</div><div><br></div><div>Sekonder türev proteinler: Proteoz prtoteinler, pepton proteinler, oligopeptitler, peptitler.</div><div><br></div><div><b>Günlük protein ihtiyacı:</b> Günlük protein ihtiyacı vücut ağırlığına göre kilo başına yaklaşık 1 gram protein gerekir. Örnek verecek olursak 120 kg olan birinin günlük protein ihtiyacı da 120 gram protein olur. Günlük protein gereksinimi vücut yapısına göre ve bazı özel durumlara göre değişiklik gösterebilir. Hastalık durumunda, çocuklarda, büyüme çağında ve spor yapan kişilerde bu oran artış gösterir. Sporcularda protein ihtiyacının spor yapmayan kişilere göre artması, proteinin zaman zaman enerji temininde kullanılmasın dolayı, sportif yüklenmelerde yıkımın artmasından kaynaklı ve vücut kitlesinde artışın hedeflenmesinden kaynaklı olmaktadır. Protein gereksinimi egzersizin tipine göre, çalışma süresine göre ve çalışma yoğunluğuyla yapılan sporun özelliği de değişir. Kişilerin ihtiyaç duydukları protein oranı; yaş grubuna, vücut büyüklüğüne ve büyüme durumu gibi parametrelere bağlı olmaktadır. Bebeklik döneminde, çocukluk döneminde ve hatta hamilelik gibi büyüme döneminde, temel yapı taşlarının oluşturulması için protein ihtiyacı yüksek olmaktadır. Bunun yanı sıra sakatlanmalar, ameliyat ya da yanık oluşumu gibi sebepler de dokuların onarılmasında yine protein ihtiyacını gerektirir.</div><div><br></div><div><b>Protein Kalitesi</b></div><div><br></div><div>Gıdalar aracılığıyla alınan ve vücudumuzun temel yapı taşlarından olan <b>protein</b> etkililik ya da kalite derecesi, proteini meydana getiren aminoasitlerin çeşitliliği ve miktarına göre feğişim göstermektedir. Vücudumuz kimi aminoasitleri dönüştürme yeteneğine sahip olmaktadır. Ancak sekiz aminoasit vücudumuzda bir arada duramaz ve bundan dolayı gıdalar yoluyla vücudumuza alınması gerekmektedir. Bu sekizli aminoasit maddesi aminoasitler olarak adlandırılır. Protein maddelerinin besleyici değeri bu sekiz amino asidin yeterli miktarda bulunup bulunmamasına bağlı olarak belirlenmektedir. Hayvansal protein maddelerinin büyük bir kısmı bütün temel aminoasitleri yeterli miktarda içerisinde bulundurur. Bununla beraber tahıllarda olan protein, fasulyede ve sebzelerde bu temel aminoasitler bulunmaktadır fakat kantitatif olarak ideal düzeyde olmaz. Bu nedenden dolayı bitki kaynaklı proteinler hayvansal proteinlere göre daha düşük olan besin değerine sahip olmaktadır. Bazı bitkiler bir veya daha fazla temel aminoasit çeşidini aşırı oranda bulundurur. Bu nedenden dolayı iki çeşit bitki veya bir hayvansal gıda bir bitki birbirini tamamlar. Örnek verecek olursak eğer börülce, yüksek miktarda temel aminoasit olan lisin maddesi içerir ve herhangi bir buğday ürünüyle kullanıldığı zaman, buğdayda az olan lisin maddesi eksiğini giderir ve iyi bir kombinasyon oluşturur. Bitkilerde var olan aminoasit çeşitlerinin iyi bilinmesi gerekmekte, iyi kalitede <b>protein</b> elde edilmesi gerekmekte ve ideal kombinasyonların oluşturulması açısından önem arz etmektedir. Fakat bitki kaynaklı protein maddelerinin hayvansal proteinlere göre daha az sindirilir.</div><div><br></div><div><b>Protein Yetersizliği</b></div><div><br></div><div><b>Protein</b> yetersizliği, günlük diyetle alınan proteinin oranının ve kalite yönünden gereksinimi karşılamamasından oluşmaktadır, genel sebepler arasında ekonomik koşulların zayıf olması, dengesiz beslenme koşulları, bazı hastalıkların belirmesi olabilir. Uzun süreli protein yetersizliklerinin belirmesinde vücut kendi dokularındaki proteini kullanmak zorunda kalır. Protein eksikliğinde büyüme yavaşlar ve durur, vücut ağırlığı azalma gösterir, halsizlik artar, anemi ve ödem belirtisi görülür.</div>"
        }
    ]
}