Protein Kaçağı (Proteinüri) Nedir?
Protein kaçağı (tıbbi adıyla proteinüri), idrarda normalden fazla protein bulunması durumudur. Bu genellikle böbreklerin süzme işlevinde bir sorun olduğuna işaret eder. Protein kaçağı olan bireylerde, böbrekleri daha fazla yormamak ve durumu kötüleştirmemek için beslenme düzenine özellikle dikkat etmek önemlidir. Beslenme planı kişinin böbrek fonksiyonlarına, eşlik eden hastalıklarına (örneğin diyabet, hipertansiyon) ve protein kaçağının şiddetine göre kişiselleştirilmelidir. Bu nedenle, bir nefroloji uzmanı ve bir diyetisyenle birlikte hareket etmek en doğrusudur. Aşağıda genel olarak protein kaçağı olan bireylerin dikkat etmesi gereken veya sınırlaması gerekebilecek besinler listelenmiştir.
Protein Kaçağı Olanların Dikkat Etmesi Gereken/Uzak Durması Gereken Besinler
- Yüksek Protein İçeren Besinler: Böbrekler zaten fazla proteini süzmekte zorlanıyorken, diyetle aşırı protein alımı böbreklere ek yük bindirebilir. Ancak protein alımının tamamen kesilmesi de kas kaybına ve beslenme yetersizliğine yol açabileceğinden, "kısıtlanması" genellikle önerilir. Bu besinler şunlardır
- Kırmızı et (sığır, kuzu vb.)
- Beyaz et (tavuk, hindi) - aşırı tüketimden kaçınılmalı
- Balık - aşırı tüketimden kaçınılmalı
- Yumurta - aşırı tüketimden kaçınılmalı
- Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri - aşırı tüketimden kaçınılmalı
- Protein tozları, barları ve yüksek proteinli diyet takviyeleri
- Kuru baklagiller (nohut, fasulye, mercimek) - bitkisel protein kaynağı olsalar da tüketim miktarına dikkat edilmeli
- Yüksek Sodyum (Tuz) İçeren Besinler: Fazla tuz, vücutta su tutulmasına ve kan basıncının (tansiyon) yükselmesine neden olur. Yüksek tansiyon ise böbrek hasarını hızlandıran en önemli faktörlerden biridir. Uzak durulması gerekenler
- Sofra tuzu
- Turşu ve salamura ürünler (zeytin, salamura balık, konserveler)
- Salam, sosis, sucuk, pastırma gibi işlenmiş et ürünleri
- Cips, kraker, tuzlu bisküviler gibi paketli atıştırmalıklar
- Hazır çorbalar, bulyonlar, hazır soslar (ketçap, mayonez, soya sosu)
- Fast-food ürünleri ve dışarıda hazırlanan yemekler (genellikle tuz oranı yüksektir)
- Yüksek Fosfor İçeren Besinler: Böbrek fonksiyonları bozulduğunda fosfor vücuttan atılamaz ve kanda birikir. Bu da kemik ve kalp sağlığı için zararlıdır. Sınırlandırılması gereken besinler
- Süt ve süt ürünleri
- Kuruyemişler (fındık, ceviz, badem) ve yer fıstığı
- Tam tahıllı ürünler (kepekli ekmek, esmer pirinç)
- Kola, gazoz gibi asitli içecekler (özellikle kola yüksek fosfor içerir)
- İşlenmiş gıdalar (fosfor katkı maddesi olarak eklenir)
- Sakatatlar
- Yüksek Potasyum İçeren Besinler: Böbrekler potasyumu yeterince atamadığında kanda potasyum seviyesi yükselir (hiperkalemi) ve bu ciddi kalp ritim bozukluklarına neden olabilir. Potasyum seviyeleriniz yüksekse aşağıdaki besinlerden uzak durmalı veya tüketimini sınırlandırmalısınız
- Muz, avokado, kavun
- Portakal, mandalina, kuru meyveler (kayısı, üzüm, erik)
- Ispanak, pazı, patates, domates ve domates sosları
- Kuru baklagiller
- Kuruyemişler ve tohumlar
- Alkol ve Sigara: Alkol vücudu susuz bırakabilir ve böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir. Sigara ise damar sağlığını bozarak böbreklere giden kan akışını azaltır ve böbrek hasarını hızlandırır. Mümkünse tamamen bırakılmalıdır.
Genel Öneriler
- Mutlaka bir hekim ve diyetisyen kontrolünde olun. Besin kısıtlamaları kişiye özeldir.
- Yeterli ve temiz su tüketimine özen gösterin (hekiminizin önerdiği miktarda).
- Taze sebze ve meyveleri (potasyum durumunuza göre) tercih edin.
- İşlenmiş, paketlenmiş ve hazır gıdalardan mümkün olduğunca uzak durun.
- Yemeklerinizi pişirirken tuz yerine baharatlar, limon suyu, sirke gibi lezzet vericileri kullanmayı deneyin.
- Düzenli ve hafif-orta şiddette fiziksel aktivite yapın.
Unutmayın, bu liste genel bilgilendirme amaçlıdır. Protein kaçağının altında yatan neden ve böbreklerinizin mevcut durumu, beslenme planınızın en önemli belirleyicisidir. |
.webp "Böbrekte Protein Kaçağı Zararları")