Saf Protein

Saf protein, herhangi bir işleme tabi olmamış olan ve genel olarak doğal gıdaların içerisinde bulunan protein olarak bilinir. Protein genel olarak, saç telinden tutunda tırnaklara kadar, bütün hücrelerin önemli bir fonksiyonel ve yapısal bileşeni olmaktadır. Vücudun üretmiş olduğu enerjinin yaklaşık %5-15'i, gıdalar aracılığıyla alınan protein maddelerindendir. Saf protein, canlıların hücre yapılarının temel taşı olarak bilinir. Bu nedenden dolayı protein adı verilir. Saf protein, Yunanca da ilk veya birinci anlamında kullanılmaktadır. Her canlı kendine özgü bir protein bileşimine sahip olmaktadır. Özellikle çocukluk döneminde yeterli olarak protein alımı sağlıklı bir gelişim için oldukça önemli bir husustur. Yetişkin kişilerdeyse, enerjinin yanı sıra hücrelerin onarımında protein mineraline ihtiyaç duyulur. Bütün hayvan ve bitki hücreleri bir miktar saf protein içerse de besinlerde bulunan saf protein miktarı çok farklı değerlere sahip olabilir. Bu nedendendir ki bir organizmadan diğer bir organ, kan ve doku yapısını direk olarak aktarmak oldukça zor gerçekleşir.

Saf protein maddeleri kas yapımında ve doku tamirinde gerekli olan maddelerdir. Sadece karbonhidrat ve yağ miktarında bir yetersizlik söz konusu olduğu vakit vücut proteini bir enerji kaynağı olarak kullanır. Her hücrede beş bine yakın protein çeşidi vardır. Bunların çoğunluğu enzimlerden oluşur. İnsan organizmasında olan proteinlerin çeşitli görevleri bulunmaktadır. Katılmadıkları biyokimyasal olay yok denecek kadar azdır. Besin maddesindeki protein maddelerinin görevi, vücutta bulunan aminoasitleri uyararak vücuda has protein maddelerini oluşturur. Besin maddelerinde proteinin kalitesi, organizmanın ihtiyaç değişim göstermektedir.

Saf protein maddesi vücudumuzda bulunmakta olan hücre, doku, organlar gibi bütün yapı taşlarının olmazsa olmazıdır. Kasların yapısında, ciltte, iskelet sisteminde ve vücudun diğer bölgelerinde önemli ölçüde protein bulunur. Bu anlamda vücudumuzda sudan sonra daha çok bulunan bileşen protein maddesidir. Enzim maddeleri, hormonlar ve antikorlar hepsi birer protein maddesidir. Saf protein aynı zamanda sinir sistemi boyunca kimyasal bilgi taşıyıcı şekilde görev yaparlarken kandaki oksijenin taşınmasını da sağlamaktadır. Saf protein maddeleri küçük ünitelerden oluşur. Bu üniteler protein yapı taşları olan aminoasitler olmaktadır. Günümüzde yaygın bilinmekte olan yaklaşık olarak yirmi çeşit aminoasit bulunur. Protein maddeleri bu aminoasitlerin limitsiz kombinasyonlar halinde birleşmeleriyle oluşurlar. Birçok protein maddesi yüzlerce aminoasidin zincirler halinde birleşmesiyle oluşur ve büyük bir molekül haline gelir. Saf protein, kritik fizikler işlevleri yerine getirir. Protein maddeleri vücutta öncelikle dokuların oluşturulmasında, bu dokuların varlığını sürdürmesinde ve tamir edilmesi amacıyla kullanılır. Eğer vücudun ihtiyacı olan orandan daha fazla oranda protein alınırsa, fazla olan bu proteinler acil durumlarda kullanılmak üzere enerjiye çevrilir veya yağ olarak vücutta depo edilir. Protein maddelerinden elde edilen enerji sadece diğer enerji kaynakları tükendiğinde veya kullanılamaz halde geldiği vakit kullanılabilir.

Almış olduğumuz besinlerde var olan ve vücudumuzun temel yapı taşlarını meydana getiren saf protein etkililik ya da kalite derecesi, proteini meydana getiren aminoasitlerin çeşitliliği ve miktarına göre değişim göstermektedir. Hayvansal protein maddelerinin büyük bir kısmı bütün temel aminoasitleri yeterli miktarda içerisinde bulundurur. Bununla beraber tahıllarda olan protein, fasulyede ve sebzelerde bu temel aminoasitler bulunmaktadır. Bu nedenden dolayı bitki kaynaklı proteinler hayvansal proteinlere göre daha düşük olan besin değerine sahip olmaktadır. Saf protein yetersizliğinde, günlük diyetle alınan saf proteinin miktarının ve kalite yönünden gereksinimi karşılamamasından oluşmaktadır, genel sebepler arasında ekonomik koşulların zayıf olması, dengesiz beslenme koşulları, bazı hastalıkların belirmesi olabilir. Uzun süreli protein yetersizliklerinin belirmesinde vücut kendi dokularındaki proteini kullanmak zorunda kalır.